درمان ناباروری

بسیاری از افراد، در برهه ای از زندگی شان به فکر بچه دار شدن می افتند. آن چه که اهیمت دارد این است که زوجین باید فهم دقیق و درستی از باروری داشته باشند و زمان مناسب اقدام به بارداری را بدانند.

بیشتر زوجین در کمتر از یک سال تلاش برای بارداری، موفق می شوند و‌تنها هفت درصد آن ها باید برای سال های آتی تلاش کنند.

پس می‌توانیم به این نتیجه برسیم که، ناباروری به زمانی اطلاق می شود که زوجین بعد از یک سال رابطه جنسی محافظت نشده، موفق به بارداری نمی شوند. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک، تشخیص علت بروز ناباروری و درمان از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود.

با این حال، هر گونه اختلال در خانم‌ ها باید مورد بررسی قرار بگیرد. مواردی از قبیل:

• نامنظم شدن سیکل قاعدگی. زمانی که سیکل قاعدگی منظم باشد، هر 21 تا 35 روز یک بار تکرار می شود و این نشان می دهد که تخمدان ها عملکرد درستی دارند. تخمک گذاری، تقریبا دو هفته قبل از شروع سیکل بعدی اتفاق می افتد.

در صورتی که فاصله بین دو ‌سیکل بیشتر از 35 روز شود، نشان می دهد که تخمکی از تخمدان ها آزاد نمی شود و یا روند تخمک گذاری مختل شده است. تخمک گذاری لازمه بارداری است.

• عبور از 35 سالگی. بنا به دلایل نامشخص، از این سن به بعد، تخمک کمتری از تخمدان ها آزاد می شود. در نتیجه، توصیه می‌شود خانم های 35 به بالا، بعد از شش ماه عدم موفقیت در بارداری، جهت درمان به پزشک‌ مراجعه کنند.
• سابقه عفونت لگنی و‌ یا بیماری های مقاربتی. بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا و‌گنوره آ، می توانند باعث بروز التهاب و ‌اسکار در لوله های فالوپ شوند. لوله ها باید باز باشند تا اسپرم بتواند با حرکت در آن ها به تخمک برسد و باروری اتفاق بیفتد.

خانم ‌هایی که سابقه این قبیل عفونت ها را دارند باید تست HSG انجام دهند تا باز بودن لوله های فالوپ مشخص شود.

• فیبروم رحم و یا پولیپ اندومتریال. ناهنجاری های رحمی مانند فیبروم می توانند باعث بروز اختلال در باروری شوند. در خانم ها با سابقه فیبروم، مراجعه به پزشک بعد از شش ماه عدم موفقیت در باروری توصیه می شود.

بررسی و ارزیابی ناباروری

مقدم بر هر کاری، پزشک به بررسی سوابق پزشکی بیمار می پردازد و معاینات بالینی و فیزیکی انجام می دهد. موارد زیر نیز بررسی خواهند شد:

• مدت زمان اقدام برای بارداری
• تعداد دفعات برقراری رابطه جنسی
• درد هنگام مقاربت ‌و یا در طول سیکل قاعدگی
• سابقه بارداری
• سابقه ابتلا به بیماری های مقاربتی و یا تست پاپ اسمیر مثبت
• فاصله زمانی بین دو سیکل
• سابقه خانوادگی مشکل دارویی

سایر مقالات مفید:

مراحل زایمان طبیعی چیست؟

علل بروز یائسگی چیست؟

برخی تست هایی که به تشخیص ناباروری کمک می کنند، عبارتند از:

• سونوگرافی ترانس واژینال. سونوگرافی از جمله تست های تشخیصی است که به بررسی ساختار رحم، لوله ها و تخمدان ها می پردازد. این تست هم‌چنین هر گونه ناهنجاری در رحم مانند فیبروم، پولیپ و یا کیست های تخمدان را به خوبی نشان می دهد.

علاوه بر این، سونوگرافی تعداد تخمک های آزاد شده از تخمدان را نیز مشخص می کند.

• تست های آزمایشگاهی. معمولا آزمایش خون از سوی پزشک تجویز می شود تا سطح هورمون هایی مانند استرادیول و FSH اندازه گیری شود. در این تست، عملکرد تیروئید و هورمونی به نام پرولاکتین که بر سیکل قاعدگی تاثیر می گذارد، بررسی خواهد شد.
• هیستروسالپینوگرافی. انجام این تست برای بررسی لوله های فالوپ، مشکلات رحمی مانند پولیپ و‌ رحم‌ و هم چنین اسکار حفره رحمی ضروری است.
• آنالیز مایع منی. آنالیز مایع منی، یکی از مهم‌ ترین تست های تشخیصی در مردان است. در این تست، چهار پارامتر حجم مایع منی، غلظت اسپرم، حرکت اسپرم و شکل ظاهری اسپرم بررسی خواهد شد.

درمان ناباروری

یکی‌از نکات مهم در خصوص ناباروری، آگاهی زوجین از این مشکل است. زوجین باید بدانند که چه زمانی برای بارداری اقدام کنند.

از جمله اقدامات درمانی می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف دارو

داروهایی به منظور تحریک تخمک گذاری تجویز می شوند که می توانند به صورت قرص و یا تزریق باشند. قرص ها معمولا باید روز سوم تا هفتم سیکل مصرف شوند.

گنادوتروپین ها، تزریقی هستند که از سوی پزشک تجویز می شوند و تخمدان را تحریک می کنند. گنادوتروپین ها، شامل FSH و یا ترکیبی از LH و FSH هستند که مستقیما بر روی سلول های تخمدان و آزاد شدن تخمک تاثیر می گذارند.

• لقاح داخل رحمی (IUI)

در این روش درمانی، اسپرم از مرد گرفته و داخل حفره رحمی زن کاشته می شود. اسپرم ها شسته می شوند، داخل سانتریفوژ قرار می گیرند تا اسپرم های جنبنده از سلول های بی حرکت و سایر سلول ها جدا شوند.

اسپرم های جنبده با استفاده از کاتتر ظریف و انعطاف پذیری داخل رحم کاشته می شوند. جهت انجام این روش، حداقل یکی از لوله ها باید باز باشد.

• لقاح خارج رحمی (IVF)

در این روش، تخمک ها از بدن زن گرفته می شوند و در جایی خارج از بدن و در محیطی آزمایشگاه، با اسپرم بارور می شوند و رویان داخل رحم کاشته خواهد شد. این روش زمانی انجام می شود که لوله های فالوپ آسیب دیده باشند.

جهت انجام IVF، تخمدان ها با تزرریق گنادوتروپین ها تحریک می شوند و تخمک بیشتری آزاد خواهد شد. زمانی که فولیکول ها به میزان کافی بالغ شوند، این تزریق انجام می شود و وضعیت تخمک ها بررسی خواهد شد. تخمک ها با استفاده از سوزن باریک و استریل گرفته می شوند.

دو هفته بعد از گرفتن تخمک، تست بارداری انجام می شود.

• استفاده از تخمک و یا اسپرم اهدایی

در این روش، می توان از اسپرم اهدایی برای IVF و یا IUI استفاده کرد. از تخمک اهدایی نیز در روش IVF استفاده می شود. در برخی موارد، می توان از رویان اهدایی نیز استفاده کرد، بدین صورت که رویان شکل گرفته از بدن فرد دیگر و اسپرم اهدایی، داخل رحم زن کاشته می شود.

در پایان این که

در صورتی که زوجین بعد از یک سال رابطه جنسی محافظت نشده، موفق به بارداری نشوند، ناباروری تشخیص داده می شود. این بازه زمانی برای خانم های 35 سال به بالا، شش ماه در نظر گرفته می شود و این افراد باید با مراجعه به متخصص زنان و شناسایی علت بروز ناباروری، تحت درمان قرار بگیرند.

خوش بختانه امروزه درمان های جدیدی برای درمان ناباروری وجود دارد که زوجین می توانند از مزایای آن ها بهره مند شوند.